Mga Naulila ni Yolanda

Unang tomo sa 15 ang serye ng sine ni Lav Diaz, matagaltagal ko rin inaantabayanan ang mga pelikula ni Pugot Brocka. Bukod sa black and white at mahaba-habang pelikula, mayroon pa ring bago sa kasalukuyang proyekto ng sine Olvia. Dahil sa nangyari sa Haiyan, nagbunsod ito ng pangangailangan upang maibahagi ang istorya ng yolada sa perspektiba ng mga nasa laylayan, etsapwera at naisantabi, sa kasong ito ang mga batang nakaligtas sa delubyo. Dahil sa paksa ng dokumentaryo, mainam talagang monochrome ang kulay upang makatuon sa lalim at lawak ng kwento nang hindi nababaling ang atensyon sa ibang detalye. Kung baga, nahahati sa dalawa lang ang bista ng manonood. Mas mabibigay ang eksena sa itim at puti, dahil nahahati lamang ito sa pinakapayak na yunit ng pagtingin, dilim at liwanag. Kung gayon mas kapansinpansin ang tutok ng pelikula sa mga tuahan at pook na kanilang ginagalawan. Maging ang tunggalian ay pinasimple rin. Hindi nangangahulugang dahop ang dokumentaryo sa kulay o sa detalyte. Bagkus sinasagot ng haba at bigat ng oras palabas ang kulay nito. Dahil sa tiempo ng pelikula na sumasabay sa pinakanatural at makatotohanang takbo ng buhay sa pook na sinalanta ng Haiyan. Ang babad ng kamera ay may kinalaman sa tagal ng pagdating ng atensyon o pagpuproseso ng nakikitang katotohanan. hindi ito sumasabay sa bilis ng teknolohiya sa kasalukuyan na siyang naghahatid ng ating pakiramdam at nararanasan. Dahil sa mga eksena, tinampok ang mabigat na karanansan ng mga anak ng unos. Mararamdaman mo ang bagal ng takbo pagka naghihintay ka sa walang katiyakan. Kasabay ng mga batang nagiigib sa balong natatabunan ng mga debris gawa ng mga bapor na pumatag sa kanilang mga kabahayan. Paulitulit, umuulan at nag-iigib ang mga bata. Gayundin mayroon silang hinahanap na tila hindi nila masumpungan. Parang isang kwentong pantastiko walang totoong mainam na katapusan. Ang realidad ay walang happy ending, walang pag-asa. Kahit sa pagkakarne o pangangahoy sa mga dambuhalang barko na siyang umubos sa kanilang tahanan natabunan na rin kinabukasan ng mga bata. Ang mga bata ay tila naglalaro lang, hindi alintana ang bagsik ng bagyo o biglang pagbabago dala nito. Bagamat ang mga higanteng bakal na nagsisilbing pangwasak at tagapatag ng mga kabahayan sa tabing dagat, naging palaruan pa ito ng mga bata. Sa unang bahagi ng dokumentaryo, wala pa sa Leyte o sa probinsya ang baha, nasa syudad pa ng Marikina o Caloocan ang mga anak ng unos. Mukhang hindi lang mga bata ang tinutukoy na supling kundi maging ang mga naanod na basura at bahagi ng memorya. Kinakailangan itong pilian. Kung baga sa bigas ay kailangang tahipan. Para malipad ng hangin ang ipa at maiwan binayong palay, pang maisaing ang hinugasang bigas. Ang mga anak ng unos ay mga basurang mina, bagamat tapos na ang unang tomo ay mayroong pang 14 na kasunod. Kahit pa matapos ang ika-15, may maiiwan pa ring latak na iniwan ng minahang hindi na kalikasan ang may sala o parusang galing sa itaas, kundi ng mga tao at korporasyon nais na kumita anuman ang kapalit o kabayaran kahit pa maulila ang mga batang anak ng unos.